Adetler ve Resmi Bayramlar

Ülke Çapındaki Resmi ve Dini Bayramlar

Aşağıda adı geçen bayram günlerinde çalışılmaz. Bazı dükkanlar, kahveler, sinemalar lokantalar genelde açıktır. Noel ve Paskalya bayramlarında geleneksel olarak aile üyeleri birbirlerini ziyaret ederler. Bu bayramların dini anlamı halkın bilincinde kaybolmaya başlamıştır.

Yeni bir yılın başlangıcı 31 aralığı 1 ocağa bağlayan gece (yılbaşı gecesi) kutlanır. Diğer ülkelerde olduğu gibi, Almanya’nın her yerinde yılbaşı eğlenceleri yapılır ve yeni yıl gece yarısı yapılan havai fişek gösterileriyle karşılanır. 1 Ocak (yeni yıl) ülke çapında resmi tatil günüdür.

Paskalya bayramı Hristiyanlığın en önemli ve kilise yılının temel bayramıdır. Kilisenin bu en eski bayramı Hazreti İsa’nın ölümü (çarmıha geriliş) ve yeniden dirilişi (=Paskalya Pazarı) anısına yapılır. Çarmıha geriliş ve yeniden diriliş Hristiyanlığın temel inançlarıdır. Ölüm bir son olarak değil bir kurtuluş olarak anımsanır. Paskalya bayramı her yıl ilkbahar dolunayından sonraki ilk Pazar günüdür. Paskalya’dan önceki Cuma günü (Karfreitag) ve Paskalya Pazartesi’si (Ostermontag) resmi dini bayram günleridir.

1 Mayıs bir dizi diğer ülkede olduğu gibi “işçi hareketi”nin bayramıdır. Alman Sendikalar Birliği (DGB) 1 Mayıs günü sabahı bir dizi büyük kentte yürüyüş ve politik mitingler düzenler. Bir Mayıs’tan önceki akşam ‘Mayıs ayına giriş dansı’ (Tanz in den Mai) sloganı altında müzikli eğlenceler yapılır. Bu şekilde eski bir gelenek devam ettirilerek, ilkbahar mevsimi Mayıs ayının gelişiyle selamlanır. Bu yöndeki diğer bir gelenek ise, bazı yörelerde dikilen ve ismine “Maibaum” denilen süslü direklerdir. “Maibaum” temelde ilkbahar aylarının üretkenlik sembolüdür.

Paskalya bayramından sonraki 40. gün İsa Peygamberin urcu anlamına gelen dini “Christi Himmelfahrt” bayramıdır. Bu bayramın içeriği İsa’nın babaya (Allah’a) ulaşmasıdır. Himmelfahrt bayramı Pantkot yortusundan dokuz gün önceki Perşembe gününe rastlar.

Pazar (Pfingstsonntag) ve Pazartesi (Pfingstmontag) günlerinden oluşan Pantkot yortusu Paskalya bayramından sonraki 50. güne rastlar. İsa Peygamberin müritlerine kutsal ruhun pantkot yortusunda malum olması, Hristiyanlaştırma hareketinin başlangıcı sayılır. Pantkot yortusu bu nedenle kilisenin doğuşu olarak ta nitelenir. Pazartesi dini tatil günüdür.

Üç Ekim Batı ve Doğu Almanya’nın 1990 yılında resmi antlaşma yaparak birleştikleri gündür. Bu milli bayram günü diğer ülkelerdeki benzer bayramlara, örneğin Fransa’daki “Cumhuriyet Bayramı” (14 Temmuz) ve ABD’deki “Bağımsızlık Bayramı” (4 Temmuz)) göre sakin bir şekilde kutlanır. Askeri geçit törenleri yerine bayram şenliği ve parlamentolarda günün anlamıyla ilgili konuşmalar yapılır.

Noel bayramı üç gün devam eder. 24 Aralık, “Kutsal Akşam”, İsa Peygamberin doğum tarihi olan birinci Noel günü (25.12.) ve ikinci Noel günü (26.12.). 24 Aralık akşamı Hristiyan Alman aileler birbirlerine karşılıklı olarak hediye sunarlar. Hediye dağıtılması esnasında Noel ağacının mumları yakılır. Noel şarkıları söylenir. Çocuklara hediyelerin Noel Baba (Weihnachtsmann) veya İsa Peygamberi çocuk olarak gösteren tasvirler (Christkind) tarafından getirildiği anlatılır. Bazı aileler hediyeleri dağıtması için Noel Baba kostümlü bir öğrenci tutarlar. Birinci ve ikinci tatil günlerinde çoğu insanlar bayram ayinlerine katılırlar. 25 ve 26 Aralık dini tatil günleridir.

Bazı Eyaletlerin Dini Bayram Tatilleri

Aşağıdaki dini bayram tatilleri sadece adı geçen eyaletlerde geçerlidir.

Bu dini bayram 6 ocak günü Bavyera, Baden-Württenberg ve Saksonya-Anhalt eyaletlerinde kutlanır. Epifani yortusu (Epifani = Görünme) ile İsa’nın doğumu ve vaftizi kutlanır. Halk arasındaki geleneğe göre bu gün ev takdisi yapılır. Kral kostümleriyle dolaşan üç çocuk, ev kapılarının üzerine C + M + B harflerini yazarlar. Bu harfler “Christus mansionem benedicat” sözcüklerinin baş harfleridir ve “İsa bu evi takdis et” anlamına gelir.

Katolik esas yortu töreni Pantkot yortusundan sonraki ikinci Perşembe günü kutlanır. Almanca “Fronleichnam”, kelimesi “fron” (Tanrı) ve “leichnam” (vücut) kelimelerinden oluşur ve Evharistiya unsurlarını anımsatır. Bu bayram Baden-Württemberg, Bavyera, Hessen, Kuzey Ren Vestfalya, Rheinland- Pfalz, Saarland, Saksonya ve Thüringen eyaletlerinde dini tatil günüdür.

İsa peygamberin anası olduğundan dolayı Meryem ananın Allah katına ruh ve vücuduyla kabul edilmesine “Maria Himmelfahrt” denir. Bu gün sadece Bavyera ve Saarland eyaletlerinde 15 Ağustos’ta bayram günü olarak kutlanır.

Protestan mezhepli Hristiyanlar için 31 Ekim “Reformationstag” günü tüm dünyada önemli bir tarihtir. Bu gün Almanya’nın Brandenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Saksonya, Saksonya-Anhalt ve Thüringen eyaletlerinde resmi bayram günüdür. Reformu amaçlayan kilise hareketi 16. yüzyılda Martin Luther tarafından başlatılmış ve Protestan kilisesi isimli bir mezhebin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Azizler Yortusu 1 Kasım günü kahramanlar ve ölenlerin anılarıyla birlikte kutlanır. Bugün mezarlıklar ziyaret edilir ve mezarlar çiçek ve mumlarla süslenir. Katolik kilisesine ait mezarlıklarda mum yakılır. Mum ışıkları ölenleri aydınlatan ebedi ışığı sembolize eder. Bu bayram Baden-Württemberg, Bavyera, Kuzey Ren-Vestfalya, Rheinland- Pfalz ve Saarland eyaletlerinde dini tatil günüdür.

Perhiz ve dua günü daima kilise yılının son Pazar gününden önceki Çarşamba gününe denk gelir. Protestan kilisesine ait bu ilk perhiz ve dua günü ayini “Türklerle yapılan savaşlar” dan dolayı Strassburg’da 1532 yılında yapıldı. Bu gün sadece Saksonya eyaletinde resmi tatil günüdür.

Paskalya bayramı adetleri

Paskalya ateşi ve paskalya mumu paskalya bayramının özelliklerindendir. Bunlar ölümü yenen ve yeniden dirilen İsa’yı sembolize ederler. Paskalya bayramı ile ilgili halk arasında yaygın olan geleneklerin çoğu, Hristiyanlık öncesi efsanevi zamana kadar uzanır. Bu gelenekler zamanla Hristiyanlığın simgeleriyle birleştirilmiştir Paskalya tavşanı ve paskalya yumurtası iki temel semboldür. Çok eski Cermen inançlarına göre yumurta hayat kaynağının sembolüdür. Doğurganlığın sembolü tavşandır. Paskalya yumurtaları eskilerden beri çeşitli renklere boyanır. Çocuklar anne ve babaları tarafından evin içine veya bahçeye saklanan paskalya yumurtaları, çikolata paskalya tavşanları ve diğer şekerleri paskalya pazarı günü arayıp bulmaya çalışırlar.

Ünlü Alman yazarı Johann Wolfgang von Goethe “Der Osterspaziergang” (Paskalya gezintisi) isimli şiirinde kış mevsiminin sona erip ilkbahar mevsiminin başladığını anlatır.

Vom Eise befreit sind Strom und Bäche
Durch des Frühlings holden, belebenden Blick,
Im Tale grünet Hoffnungsglück;
Der alte Winter, in seiner Schwäche,
Zog sich in rauhe Berge zurück.

(…)
Jeder sonnt sich heute so gern.
Sie feiern die Auferstehung des Herrn,
Denn sie sind selber auferstanden.

(…)
Selbst von des Berges fernen Pfaden
Blinken uns farbige Kleider an.
Ich höre schon des Dorfs Getümmel,
Hier ist des Volkes wahrer Himmel,
Zufrieden jauchzet groß und klein:
Hier bin ich Mensch, hier darf ichs sein!

Paskalya yürüyüşleri barış hareketi kuruluşları tarafından yürütülen bir protesto hareketidir. Bu yürüyüş Almanya’da ilk defa 1960 yılında yapıldı. Savaş karşıtı gurupların düzenledikleri savaşı ve silahlanmayı protesto eden bu yürüyüşler paskalya bayramı günlerinde yapılır.

Noel Bayramı Öncesi Adetleri

Bölgelere göre değişik olmak üzere “Martin Günü” 10 veya 11 Kasımda kutlanır. Küçük çocuklar akşamın erken saatlerinde sokakta ellerindeki fenerlerle yürüyüşe çıkarlar, şarkılar söylerler ve kendilerine hediye verilmesi umudunu taşırlar. “Martin von Tours” efsanesine göre Martin genç bir askerken paltosunu soğuktan titreyen bir dilenciyle paylaşmış. Martin ateşinin yakılmasıyla bir anlamda yaz mevsimi “yok edilip” gelecek ilk bahara yer açılır.

Noel bayramından önceki dört hafta, Noel’e hazırlık “Advent” dönemi olarak adlandırılır. Latince ‘Adventus’ kelimesi geliş anlamına gelir ve bundan İsa’nın ilk Noel günü beklenen doğumu kastedilir. Ailelerin bir çoğu dört mumdan oluşan bir Advent çelengi hazırlar. Her hafta pazar günü bir mum yakılır. Advent zamanında Noel bayramıyla ilgili kurabiye ve pastalar hazırlanır ve evin içi Noel bayramına ait dekorasyonla süslenir. Çocuklar için 24 günden oluşan ve her gün bir kapısı açılan Advent takvimi hazırlanır veya satın alınır. 1 ile 24 Aralık günleri arası çocuklar için bu takvimde çeşitli sürprizler vardır.

6 Aralık Nikola günüdür. Çocuklara bugün çikolata, şeker ve diğer hediyeler verilerek sürpriz yapılır. Çocuklar 6 Aralık akşamı ayakkabılarını odalarının önüne bırakırlar. Veliler de bu ayakkabıların içine küçük hediyeler koyar. Pastaneler bu Nikola günü için özel pasta ve kurabiyeler yapıp satarlar. Bir efsaneye göre, Aziz Nikola öldürülmüş üç öğrenciyi tekrar hayata kavuşturur ve bundan dolayı öğrencilerin koruyucusu olarak anılır.

Noel Bayramı

Noel bayramı Katolik ve Protestan kiliseleri tarafından Aralık ayının 24, 25 ve 26’ıncı günleri Hazreti İsa’nın doğum günü olarak kutlanır. 24 Aralık günü Noel bayramının arife gecesidir. Ortodoks kilisesinin Noel bayramı ise 6 veya 7 Ocak günü kutlanır. Noel bayramı süresinde birçok aile evlerine Noel ağacı dikerler. Noel ağacı mum ve renkli süs eşyalarıyla donanır. Kentlerin büyük meydanlarına ve önemli kamu binalarına da Noel ağacı dikilir. Noel ağacı dikme geleneği 16.yüzyıldan beri süregelmektedir.

Noel Baba figürü 19.yüzyıldan gelir. Bundan önce sadece Nikola vardı. Noel Baba çocuklar için bir masal figürüdür ve onlara hep hediyeler getirmektedir. Noel bayramı süresinde kırmızı kostümler içerisinde uzun, . beyaz sakallı bir sürü Noel Baba görülür. Bu figür mağaza ve pasajlarda satış amaçlı reklam olarak ta kullanılmaktadır.

Anma Günleri

Almanya’da bazı günlerde tarihi olaylar anılır. Bu günler resmi tatil günleri değildir.

27 Ocak 1945 tarihinde Polonya’daki Auschwitz toplama kampı kızıl ordu tarafından ele geçirilerek kurtarıldı. Auschwitz toplama kampı Yahudilere uygulanan soykırımın sembolüdür. Naziler tarafından altı milyonun üzerinde Avrupa kökenli Yahudi, Sinti ve Roma, eşcinsel, özürlü kişi, politik tutuklu öldürüldü.

Almanya müttefik güçlere yenilerek 8 Mayıs tarihinde teslim oldu. İkinci Dünya Savaşı da bu şekilde sona erdi.

Seit dem 23. Federal Almanya Anayasası “Grundgesetz” 23 Mayıs 1949 tarihinde geçerlilik kazandı.

17 Haziran 1953 tarihinde Doğu Almanya’da (DDR) meydana gelen “işçi başkaldırısı” kanlı bir şekilde bastırıldı. 17 Haziran, her iki Alman devletinin birleşmesine değin Federal Almanya Cumhuriyeti’nde milli tatil günü olarak kutlandı.

20 Temmuz 1944 tarihinde, yüksek rütbeli Alman subayları Adolf Hitler’i bombalı bir suikast girişimi ile öldürmek istediler. Suikast girişimi başarıya ulaşamadı ve suikastçılar asılarak cezalandırıldı.

13 Ağustos 1961 tarihinde DDR rejimi Berlin’de, kentin batısına geçiş yollarını kapattı. Bu durum Berlin duvarının ve doğu batı arasındaki sınıra tel çit çekilmesinin başlangıcı oldu.

İkinci Dünya Savaşı 1 Eylül 1939 tarihinde Almanya’nın Polonya’ya baskın yapmasıyla başladı.

Almanya tarihi açısından 9 Kasım günü çeşitli yönleriyle düşündürücü bir gündür.

9 Kasım 1918 tarihi Almanya’da “Kasım devrimi” günleri olarak geçer. Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda eski rejime karşı işçi ve askerler başkaldırdılar. Son Alman Kralı II. Wilhelm tahtını bırakıp gitmek zorunda kaldı. Bunun yanı sıra, Weimar Cumhuriyeti adı altında parlamenter bir demokrasi kuruldu. Cumhurbaşkanlığa sosyal demokrat Friedrich Ebert seçildi.

9 Kasım 1923 tarihinden bir gün önce Adolf Hitler Münih kentinde “ulusal devrim” ilan ederken Bavyera ve Almanya hükümetlerinin düşürüldüğünü ilan etti. Hitler tarafından hazırlanan bu darbe teşebbüsü sonuçsuz kaldı. 9 Kasım 1923 sabahında Adolf Hitler ve Ludendorff tarafından düzenlenen yürüyüş, Bavyera polisinin girişimi sonucu başarıya ulaşmadı.

9 Kasım 1938 tarihinde nasyonal sosyalistler ve sempatizanları Yahudi sinagoglarına ve dükkanlarına baskın yaparak ateşe verdiler. Musevi cemaatine ait sinagoglar ve bu cemaata ait kıymetli mallar yerine getirilmesi mümkün olmayacak şekilde yok edildi. Nasyonal sosyalist iktidar Yahudilere uygulanan bu kanlı pogrom gecesine, pencere camlarının kristal gibi parçalanmasını anımsatan, “Rayh kristal gecesi” (Reichskristalnacht) adını verdi.

1989 yılının 9 Kasım günü Berlin’deki sınır kapılarında doğudan batıya geçişler serbest bırakıldı. Bu durum, Berlin Duvarı’nın yıkılması anlamına geldi ve 9 Kasım günü Almanya’nın birleşmesi sürecinin sembolik başlangıcı oldu.

16 Kasım günü savaşa ve şiddet yönetimine kurban olmuş kişiler anılır. Berlin’deki “Die Neue Wache” (yeni karakol) binası Federal Almanya’nın merkezi anma yeridir.

Birleşmiş Milletler 10 Aralık 1948 tarihinde uluslararası insan hakları bildirisini kabul etti.

Aksiyon Günleri ve Halk Şenlikleri

Her yıl bir dizi şenlik ve eğlence düzenlenir. Bunların bazıları çok eski dönemlere dayanır. Bazıları ise son yıllarda yapılmaya başlandı.

Şubat ayında Katoliklerin çoğunlukla yaşadıkları bölgelerde karnaval (Ren bölgesini kapsayan eyaletlerde), “Fastnach” veya “Fasching” (Güney Almanya’da) şenlikleri yapılır. “Rosenmontag” denilen gün karnaval şenliklerinin doruğunu oluşturur ve o gün caddelerde kostümlü yürüyüşler yapılır. Fasching ve karnaval yürüyüşlerinin yapıldığı en tanınmış kentler Mainz, Köln ve Rottweil’dir. Diğer Güney Almanya kentlerinde de karnaval yürüyüşleri yapılır. Karnavalın en “hızlı günleri”, Weiberfastnacht‘ denilen perşembe günü başlar ve yedi gün sonra, “Aschermittwoch” denilen çarşamba günü sona erer. Bir çok kişi bu şenlikler süresince ilginç kostümler giyer, maske takar veya geleneksel kıyafetlerle dolaşırlar. Bu karnaval geleneği kış mevsiminin kovulması adetine dayanır. Hristiyanlar için çarşamba günü (Aschermittwoch) oruç zamanı başlar.

Kermes ve panayırlar halkın geniş şekilde katıldığı şenliklerdir. Panayır yerlerinde veya kent merkezlerinde kurulan, hafta sonu veya hafta içinde devam eden kermeste rusdağı, atlı karınca, büyük dönme dolap, lunapark atış barakası, bostan korkuluğu ve diğer çeşitli eğlence oyunları vardır.

Mayıs ayının ikinci pazar günü Anneler günüdür. Anneler bu günde çocuklarından çiçek veya değişik başka hediyeler alırlar.

İsa Peygamberin urcunu ifade eden “Himmelfahrtstag” bazen babalar veya erkekler günü olarak kutlanır. Anneler gününe kıyasla bu günde genel olarak hediye verilmez. Bir sürü erkek bu günde el arabalarıyla kırlarda piknik yaparlar içki içerler.

14 Şubat her yıl sevgililer günü olarak kutlanır. Federal Almanya’da sevgililer günü uzun bir geleneğe dayanmadığı için yeni sayılır. Çiçek satıcılarının sevindiği bir gündür.

8 Mart Almanya’da uluslararası kadın hakları günü olarak kutlanır.

Almanya’nın en büyük ve tanınmış şenliği Münih kentindeki “Oktoberfest”tir. Yöresel dilde “Wiesn” olarak ta adlandırılan bu şenlik, her yıl 6 milyon insan tarafından ziyaret edilir. “Wiesn” şenliğinde ortalama olarak 5 milyon litre bira içilir. Ayrıca 200.000‘in üzerinde domuz salamı ise en fazla yenen gıda maddesidir. Çok büyük olan şenlik meydanında atlı karınca, rusdağı ve diğer ilginç lunapark eğlenceleri de bulunur. Bira üreten firmaların ve eğlence düzenleyen işletmelerin, folklor guruplarının ve avcı derneklerinin merasimle yürümeleri, şenlik orkestralarının konserleri bu şenliğin diğer ilginç etkinlikleridir.

www.oktoberfest.de

Avcılar şenliği “Schützenfest” genellikle küçük kentlerde kutlanır ve yılın en önemli eğlence günlerinden sayılır. Avcılar bu şenliklerde marş müziği eşliğinde caddelerde yürürler. Avcılar derneğinin öncü kuruluşları geçmişte, şehirlerin korunması için oluşturulan sivil milis teşkilatı görevini üstlenirlerdi.

“Christopher Street Day” adı altında kutlanan bu şenlik 1969 yılında New York kentinde Christopher Sokağı‘nda başladı. Eşcinsel kişi ve guruplar polis şiddetine ve horlanmaya karşı çıktılar. Her yıl bu olayın anısına bir dizi kentte binlerce eşcinsel yürüyüş yaparak Christopher Street gününü kutlar.

www.csd-deutschland.de

1996 yılından beri Berlin’in Kreuzberg ilçesinde pantkot yortusu zamanı kültürler karnavalı kutlanır. Bu karnaval artan çok kültürlülük ve göç olaylarına paralel olarak gelişmektedir. Dört gün devam eden bu şenliğin en heyecanlı günü Pazar günü yapılan karnaval geçididir. 2004 yılında 1,5 milyona yakın kişi bu karnavalı izledi. Kültürler karnavalı Berlin dışında Hamburg, Essen ve Bielefeld gibi kentlerde de kutlanmaktadır.

www.karnevalderkulturen.de