Nauka niemieckiego

Znajomość niemieckiego jest pomocna na co dzień oraz w życiu zawodowym. W Niemczech znane jest powiedzenie „Deutsche Sprache, schwere Sprache“, co oznacza, że niemiecki jest trudnym językiem. Dlatego: Nie wolno się poddawać! Osobom, które nie mówią jeszcze po niemiecku, na początku pomocny będzie na co dzień mały słownik zawierający ważne słówka i zwroty. W prawie wszystkich księgarniach dostępne są obszerne słowniki i podręczniki, po części z kasetami i płytami CD. A kto nie chce się uczyć samodzielnie tylko pod fachową opieką lektora, powinien zapisać się na kurs językowy.

Kursy integracyjne

Od 1 stycznia 2005 roku pewne grupy nowych imigrantów mają prawo do kursu integracyjnego finansowanego ze środków publicznych. Kurs integracyjny obejmuje 600 godzin kursu niemieckiego i kurs orientacyjny, w czasie którego poznaje się podstawowe informacje na temat niemieckiego porządku prawnego, kultury i historii.

Prawo do takiego kursu integracyjnego przysługuje cudzoziemcom spoza państw UE, którzy przebywają w Niemczech na stałe, jeśli po raz pierwszy otrzymują zezwolenie na pobyt w celach zarobkowych (podjęcie pracy, samodzielna działalność), w celu dołączenia do rodziny (małżonkowie, członkowie rodzin), ze względów humanitarnych (osoby uprawnione do azylu wg artykułu 16a Ustawy Zasadniczej, osoby uznane za uchodźców wg Genewskiej Konwencji dotyczącej uchodźców) lub jeśli otrzymują pozwolenie na osiedlenie. Prawo to przysługuje na 2 lata po wjeździe do Niemiec, względnie 2 lata po uzyskaniu tytułu pobytu. Prawo takie przysługuje również wysiedleńcom oraz ich małżonkom.

Prawo to nie przysługuje, jeśli Państwa pobyt jest tylko tymczasowy lub jeśli znacie już Państwo niemiecki w stopniu zaawansowanym. Prawo to nie przysługuje również dzieciom i młodzieży uczęszczającej do szkoły. To samo dotyczy obywateli UE. Mogą oni jednak uczestniczyć w tych kursach, jeśli są jeszcze wolne miejsca. Ponieważ jednak obywatele UE nie mogą być traktowani gorzej niż obywatele państw trzecich, prawdopodobnie żaden obywatel UE nie zostanie odrzucony. Gdyby się jednak tak zdarzyło, możecie Państwo zasięgnąć porady prawnej.

W kursie muszą uczestniczyć osoby, które nie potrafią w prosty sposób porozumiewać się w języku niemieckim oraz osoby zobowiązane do tego przez urząd ds. cudzoziemców.

Tego, czy możecie lub nawet powinniście Państwo uczęszczać na kurs integracyjny, dowiecie się Państwo w urzędzie ds. cudzoziemców. Tam otrzymacie Państwo również dokument uprawniający do uczestnictwa w kursie i listę ośrodków prowadzących kursy posiadających w swoim programie odpowiednie kursy. Po zakończeniu kursu trzeba przystąpić do egzaminu. Jeśli zdacie Państwo ten test, to możecie Państwo liczyć np. na szybsze nadanie obywatelstwa.

Uwaga! Jeśli nie uczęszczacie Państwo na kursy integracyjne, mimo że zostaliście Państwo do tego zobowiązani przez urząd ds. cudzoziemców, to może to zostać uwzględnione przy przedłużaniu zezwolenia na pobyt! W przypadku pobierania pomocy społecznej lub zasiłku dla bezrobotnych II, możliwe jest nawet zmniejszenie świadczeń.

Koszty kursu integracyjnego pokrywa państwo. Jednakże w zależności od sytuacji materialnej, uczestnik kursu może partycypować w kosztach kursu. Dla wysiedleńców oraz ich małżonków uczestnictwo w kursie integracyjnym jest bezpłatne.

Blizsze informacje pod adresem www.bamf.de lub numerem telefonu 0911 - 943 63 90.

Kursy językowe

Nawet jeśli nie uczęszczacie Państwo na kurs integracyjny, możecie Państwo oczywiście poprawiać swoją znajomość niemieckiego wybierając odpowiedni kurs z wielu ofert. Tego, gdzie odbywają się kursy, można dowiedzieć się m.in. w ośrodkach poradnictwa organizacji charytatywnych, w ratuszu lub na uniwersytetach. W wielu miastach kursy językowe prowadzone są także w ośrodkach kształcenia dla dorosłych tzw. „Volkshochschule“. Być może w pobliżu znajduje się również międzynarodowe centrum kultury oferujące lekcje niemieckiego. Komercyjne szkoły językowe oferujące kursy języków obcych można znaleźć na „Żółtych Stronach“ (Gelbe Seiten) książki telefonicznej pod hasłem „Sprachschulen“ lub w Internecie.

Inna możliwość to tzw. „kursy tandemowe“ (Tandem-Kurse). Tandem to właściwie rower dla dwóch osób. W czasie kursu tandemowego nie uczymy się jednak jeździć na rowerze, lecz spotykamy się z niemieckim native speaker’em, który naucza języka niemieckiego. Ten partner z kursu tandemowego wprowadza nas w zagadnienia własnego języka ojczystego. W większych miastach istnieją agencje pośredniczące w wyszukiwaniu partnerów do kursów tandemowych. Partnera do kursu tandemowego można znaleźć również samemu nadając ogłoszenie drobne w gazecie lokalnej.

Koszty za lekcje różnią się w zależności od ośrodków oferujących kursy, lecz nie zawsze świadczą one o jakości danej oferty. Przy wyborze kursu powinno się zatem zwracać uwagę na to, ile godzin lekcyjnych zawiera oferta i ile osób uczestniczy w kursie. W przypadku mniejszej liczby kursantów nauka może być bardziej intensywna i skuteczniejsza. Również komercyjne szkoły językowe oferują kursy niemieckiego. Bardziej korzystne są najczęściej kursy organizowane przez ośrodki kształcenia dla dorosłych oraz kursy innych instytucji użyteczności publicznej.

Kursy niemieckiego online znajdziecie Państwo np. pod adresem www.redaktion-d.de lub www.vhs-kampus.de.

Kształcenie i podnoszenie kwalifikacji

W Niemczech istnieje wiele możliwości kształcenia oraz podnoszenia kwalifikacji dla dorosłych. Wykształcenie można zdobywać w zakładach, szkołach zawodowych, wyższych szkołach zawodowych lub na uniwersytetach.

Osoby chcące studiować w Niemczech muszą spełniać zarówno warunki przyjęcia na uniwersytety jak i na poszczególne kierunki studiów. Informacje na temat warunków przyjęć, uznawania dyplomów i stopnia znajomości języka wymaganego do przyjęcia uzyskacie Państwo za pośrednictwem Niemieckiej Akademickiej Służby Wymiany (Deutscher Akademischer Austauschdienst) (www.daad.de), ośrodka rekrutacji ds. kandydatur międzynarodowych (Assist e.V) (www.uni-assist.de) i Instytutu Goethego (Goethe Institut) (www.goethe.de).

Ośrodki kształcenia dla dorosłych (Volkshochschulen) (www.vhs.de) posiadają szeroką ofertę w zakresie kształcenia ogólnego, kulturalnego i podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Są to gminne centra doskonalenia zawodowego i są otwarte dla wszystkich.

Jeśli chcielibyście Państwo uzupełnić wykształcenie, zdobyć kwalifikacje zawodowe lub przekwalifikować się, możecie Państwo skorzystać z prywatnych instytutów lub komercyjnych ośrodków doskonalenia zawodowego. W kształceniu dorosłych bardzo aktywnie działają również ośrodki zakładowe lub kościelne. Ponadto istnieje możliwość uczestnictwa w tzw. towarzyszących zawodowych kursach wieczorowych lub zaocznych. Kursy zaoczne są niezależne od czasu i miejsca. Do samodzielnej nauki włączają one również klasyczne skrypty korespondencyjne oraz w coraz większym stopniu nowe formy „e-learning“.

W prawie wszystkich krajach związkowych pracownikom przysługuje prawo do urlopu szkoleniowego, tzn. zwolnienia z pracy w celu podnoszenia kwalifikacji. Tylko w Badenii-Wirtembergii, Bawarii, Saksonii i Turyngii nie ma ustaw w sprawie zwolnienia z pracy w celu podnoszenia kwalifikacji. Kwestia tego uprawnienia, jak i czas trwania urlopu szkoleniowego w celu dalszego kształcenia politycznego, zawodowego lub kulturalnego jest różnie uregulowana w poszczególnych krajach związkowych. Dokładniejsze informacje można uzyskać w radzie zakładowej, względnie radzie personalnej, w związkach zawodowych lub też pod adresem www.bildungsurlaub.de.